Loài Mạt có họ Gamasidae, lớp nhện Arachnida, kích thước cơ thể chỉ từ 0.2mm – 0.5mm. Chúng thường có màu nâu hoặc vàng nâu, một số ít có màu hung đỏ hay màu da cam.
Tìm hiểu về loài Mạt
Đa số loài mạt ký sinh trên động vật hoang dại (chim, thú, côn trùng) và gia súc. Máu là thức ăn chính của chúng.
Vòng đời của chúng trải qua 4 giai đoạn: Trứng – Ấu trùng – Thiếu trùng – Mạt trưởng thành.
- Trứng có hình bầu dục hoặc hình tròn, màu trắng sữa hoặc vàng. Trứng được đẻ thành từng trái riêng biệt hoặc thành từng cụm bám dính vào giá thể.
- Ấu trùng có 3 đôi chân và chưa có lỗ thở (thở bằng lớp da mỏng). Tùy vào từng loài mà ấu trùng sẽ sống tự do hay ký sinh.
- Thiếu trùng có 4 đôi chân, đã có lỗ thở. Về màu sắc thì loài sống ký sinh sẽ khác với loài sống tự do.
- Con cái và con đực sẽ giao phối ngay khí thiếu trùng lột xác thành mạt trưởng thành. Mạt cái đẻ trứng ở trên vật chủ hoặc trong khe đất, dưới lá khô. Có một số loài đẻ con.
Vai trò gây bệnh, gây hại của loài mạt
Ở nước ta, vai trò truyền bệnh của mạt chưa được nghiên cứu tỉ mỉ. Tuy nhiên, trên thế giới nhiều tác giả đã nghiên cứu và xác định mạt là trung tâm truyền một số bệnh cho người và gia súc như:
- Bệnh viêm da
- Bệnh viêm não ngựa ở Phương Tây
- Bệnh viêm não rừng
- Bệnh sốt hồi quy do xoắn trùng
- Bệnh sốt Q.
Biện pháp phòng chống
Khi đi điều tra thu thập mạt cần:
- Mặc quần áo dài, kín, đi giày hoặc ủng có tất kín tránh mạt bò lên người.
- Có thể thoa dầu long não hay một số dầu phòng chống côn trùng lên tay chân.
Phun tồn lưu hóa chất diệt côn trùng tại các nơi có mạt qua lại như chân tường, nền nhà, nền bếp,… và trong kho để đồ đạc. Cần chú ý đến nơi trú ẩn của mạt trong các đống rác, giấy vụn,…Việc phun tồn lưu phòng chống muỗi sốt rét cũng làm giảm số lượng mạt. Cần phun 1-2 lần/tuần để diệt cả trứng và ấu trừng mới nở.
