Ve cứng Ixodidae thuộc nhóm côn trùng hút máu người và động vật; hãy cùng tìm hiểu về đặc điểm nhận diện và tác động của chúng đến con người ở bài viết này.
Ve cứng Ixodidae có đặc điểm thế nào
Ve cứng Ixodidae có kích thước từ 3-5mm, chúng có thể có hình bầu dục, hĩnh đĩa hay hình tim. Khi đói, cơ thể của chúng dẹp theo hướng lưng bụng và được chia làm 2 phần: đầu ngực và bụng (hay còn gọi là phần đầu giả và thân giả.
Ve thường ký sinh trên nhiều vật chủ khác nhau như chim, thú hoang, bò sát, gia súc và người.
Chu kỳ phát triển của ve gồm 4 giai đoạn: trứng – ấu trùng – thanh trùng và ve trưởng thành.
- Trứng có hình bầu dục, khi mới đẻ có màu vàng nhạt về sau chuyển sang nâu sẫm. Giai đoạn trứng kéo dài từ 12-25 ngày.
- Ấu trùng thường ẩn náu ở lá cây ven các lối đi của con người và động vật. Khi gặp vật chủ, chúng sẽ bò lên và ký sinh; khi đó chúng sẽ tập trung ở những vùng da mỏng, có nhiều mạch máu nhỏ và kín đáo để hút máu. Thời gian ấu trùng kéo dài từ 4-16 ngày.
- Thanh trùng thường ký sinh ở háng, bụng, vú và những nơi yếu của vật chủ; sau 4-14 ngày hút no máu thì chúng sẽ lột xác thành con trưởng thành.
- Ve đực và ve cái giao phối trên cơ thể vật chủ. Sau khi hút no máu, ve cái sẽ rơi xuống đất và tìm nơi ẩn nấp để đẻ trứng. Giai đoạn chờ đẻ khoảng 19-39 ngày, thời gian đẻ kéo dài khoảng 11 ngày, số lượng trứng nhiều nhất là 3.500 trứng. Sau khi đẻ xong được 7-14 ngày thì ve cái sẽ chết.
Vai trò truyền bệnh của ve cứng
Ve cứng hút máu động vật hoang, gia súc, gia cầm và con người. Vết đốt do ve để lại thường 2-3 ngày sau mới khỏi.
Ve có khả năng lưu hành mầm bệnh trong thiên nhiên; chúng là vật chủ trung gian của nhiều ký sinh trùng đường máu hay là vật gieo rắc, lây truyền các mầm bệnh của các ổ dịch thiên nhiên như bệnh sốt hồi quy do ve, bệnh viêm não, bệnh xoán trùng, bệnh liệt.
Biện pháp phòng chống
- Diệt ve trên động vật nuôi: xử lý hóa chất diệt trực tiếp trên cơ thể dưới dạng rắc bột, phun tắm nước có thể rất hiệu quả.
- Diệt ve trên gia súc, chuồng (trâu bò ngựa…): dùng hóa chất diệt côn trùng như: malathion (5%) dichlovos carbaryl (1%) dioxathion (0.5%), naled (0,2%), coumaphos (1%) để tắm gội hoặc phun cho gia súc; dùng bột malathion (5%) carbyl (5%)commaphos (0.5%), tricholophon (1%), để rắc vào chuồng gia súc; phun tồn lưu hóa chất dưới dạng dung dịch dầu hoặc như tương như propoxur (1%), bendiocarb(0,25-0.48%), pirimiphos methyl (1%), diazinon (0,5%) malathion (2%) carbaryl (5%), chlopyriphos (0,5%), phun sương nhóm phos pho hữu cơ: carbamate và pyethroids. Dùng vòng đeo cổ dichlorvos (20%), propetamphos (10%), pemethrin (11%) cho chó và mèo.
- Phun hóa chất vào nền nhà, cổng, hành lang, cũi chó mèo và những vị trí khác mà chó mèo thường ngủ. Cần chú ý đến nơi trú ẩn của ve như trong các khe tường, sàn nhà và các vật dụng.
- Khi vào rừng cần trang bị áo liền quần, cổ tay và đầu gối đều có chun, tất dày, đi ủng,…
