Rệp sáp (danh pháp khoa học: Planococcus citri) là một loài côn trùng nhỏ thuộc bộ Hemiptera, họ Pseudococcidae, chi Planococcus. Chúng là loài gây hại phổ biến cho nhiều loại cây trồng, đặc biệt là cây ăn trái có múi như cam, quýt, bưởi, chanh,… và một số cây công nghiệp khác.
Đặc điểm hình thái
- Rệp sáp có kích thước nhỏ, dài khoảng 2-5mm, thân hình bầu dục, không cánh.
- Cơ thể chúng được bao phủ bởi một lớp sáp trắng mềm, mịn, tạo thành lớp vỏ bảo vệ.
- Rệp sáp có nhiều loại khác nhau, với màu sắc và kích thước có thể thay đổi đôi chút.
Vòng đời
- Vòng đời của rệp sáp trải qua 3 giai đoạn: trứng, ấu trùng và trưởng thành.
- Rệp cái có thể đẻ tới 200 trứng trong một lần sinh sản.
- Trứng rệp nở sau khoảng 2-3 ngày.
- Ấu trùng trải qua 3 giai đoạn lột xác trước khi trở thành rệp trưởng thành.
- Rệp trưởng thành có thể sống tới 2 tháng.
Vai trò gây hại của Rệp sáp
1. Hút nhựa cây: Rệp dùng vòi chích hút nhựa cây để lấy dinh dưỡng. Việc này làm cho cây bị suy yếu, còi cọc, lá vàng, rụng, thậm chí chết.
2. Truyền bệnh: Nước bọt của chúng có thể truyền một số bệnh cho cây, như bệnh tristeza trên cây cam, bệnh vàng lá lùn trên cây bưởi,…
3. Tạo điều kiện cho nấm mốc phát triển: chúng tiết ra mật ngọt, tạo điều kiện cho nấm mốc phát triển trên lá, cành và quả cây. Nấm mốc làm giảm khả năng quang hợp của cây, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng quả.
4. Gây hại cho các bộ phận khác của cây: Rệp không chỉ gây hại cho lá, cành và quả mà còn có thể tấn công vào rễ, thân cây. Hại rễ làm cho cây không hút được nước và dinh dưỡng, cây bị suy yếu và chết dần.
Một số lợi ích
1. Nguồn thức ăn cho các loài côn trùng khác
Rệp sáp là nguồn thức ăn cho nhiều loài động vật có lợi như ong, kiến, bọ rùa,… Những loài động vật này giúp tiêu diệt rệp sáp, góp phần hạn chế sự phát triển của chúng.
2. Làm thức ăn cho gia súc:
Rệp có thể được sử dụng làm thức ăn cho gia súc, đặc biệt là gà. Rệp chứa nhiều protein và chất dinh dưỡng, giúp gia súc phát triển khỏe mạnh.
Cách phòng trừ rệp sáp
- Phòng ngừa:
- Vệ sinh vườn tược sạch sẽ, thu gom và tiêu hủy tàn dư cây trồng.
- Trồng xen các loại cây có khả năng xua đuổi rệp sáp như sả, ớt, húng lủi,…
- Sử dụng các chế phẩm sinh học để phòng trừ rệp sáp.
- Diệt trừ:
- Sử dụng các loại thuốc trừ sâu hóa học để diệt trừ rệp sáp.
- Cắt tỉa những cành, nhánh bị rệp tấn công nặng.
- Sử dụng các biện pháp thủ công như phun nước áp lực mạnh để xua đuổi rệp.
