Ruồi đục quả thuộc họ Tephritidae, là loài côn trùng gây hại cho nhiều loại cây ăn quả, ảnh hưởng đến năng suất và thu nhập của người nông dân.
Đặc điểm ruồi đục quả
- Ruồi đục quả có kích thước khoảng 8-10mm, có màu vàng nâu hoặc đen.
- Cánh có đốm đen đặc trưng.
- Ruồi cái có ống đẻ trứng dài, nhọn.
- Ruồi cái dùng ống đẻ trứng chọc thủng vỏ quả chín hoặc sắp chín và đẻ trứng vào trong.
- Mỗi lần đẻ khoảng 5-10 trứng.
- Trứng nở thành dòi, ăn phần thịt quả, làm quả thối rụng.
- Vết chích của ruồi thường có màu đen, mềm, ứ nhựa.
Vòng đời
Vòng đời của chúng quả bao gồm 4 giai đoạn: trứng, ấu trùng (dòi), nhộng và trưởng thành. Tổng thời gian hoàn thành vòng đời vào khoảng 22-28 ngày, tùy thuộc vào điều kiện môi trường.
Vai trò gây hại
Đối với cây trồng:
- Gây hại trực tiếp: Ruồi cái đẻ trứng vào quả, sau khi nở, ấu trùng (dòi) đục khoét bên trong quả, làm cho quả bị thối rụng, giảm năng suất và chất lượng.
- Gây hại gián tiếp: Vết chích của ruồi tạo điều kiện cho nấm bệnh xâm nhập, lây lan, gây hại cho quả và cành cây.
- Làm giảm giá trị thương phẩm: Quả bị ruồi đục thường bị biến dạng, thối rữa, không thể thu hoạch hoặc xuất khẩu.
Đối với môi trường:
- Gây ô nhiễm môi trường: với tốc độ sinh sản nhanh chóng của loài ruồi này mà không có biện pháp ngăn chặn kịp thời, thì với số lượng ruồi quá lớn có thể gây ô nhiễm môi trường vá mất cân bằng hệ sinh thái.
- Lây lan dịch bệnh: Ruồi đục quả có thể mang theo mầm bệnh, lây lan sang các cây trồng khác.
Đối với con người:
- Gây hại cho sức khỏe: chúng có thể truyền một số bệnh cho con người qua đường ăn uống.
Một số lợi ích của ruồi đục quả
1. Phân hủy xác bẩn:
- Ruồi đục quả đóng vai trò quan trọng trong việc phân hủy xác bẩn của động vật và thực vật trong tự nhiên.
- Quá trình phân hủy này giúp giải phóng các chất dinh dưỡng trở lại môi trường, tạo điều kiện cho các sinh vật khác phát triển.
2. Làm thức ăn cho động vật khác:
- Ruồi trưởng thành và ấu trùng của chúng là nguồn thức ăn quan trọng cho nhiều loài chim, thằn lằn, ếch nhái và các loài côn trùng khác, góp phần vào việc duy trì sự cân bằng sinh thái trong hệ sinh thái.
Biện pháp phòng trừ ruồi đục quả
-
Biện pháp phòng ngừa:
- Vệ sinh vườn tược, thu gom và tiêu hủy tàn dư cây trồng.
- Sử dụng lưới che chắn để ngăn ruồi đẻ trứng vào quả.
- Bẫy ruồi bằng bẫy pheromone hoặc bẫy đèn.
- Tăng cường bón phân hữu cơ để nâng cao sức đề kháng cho cây.
-
Biện pháp sinh học:
- Sử dụng các chế phẩm sinh học như nấm Beauveria bassiana, Trichoderma spp. để tiêu diệt ruồi.
- Nuôi ong ký sinh để tiêu diệt trứng và ấu trùng của ruồi.
-
Biện pháp hóa học:
- Sử dụng thuốc diệt côn trùng chuyên dụng để phun xịt trừ ruồi, tuy nhiên cần lưu ý sử dụng theo hướng dẫn và tuân thủ thời gian cách ly an toàn.
