Bọ cánh cứng bọ rùa hay còn gọi là Bọ rùa, Bọ cánh cam. Là một họ trong bộ cánh cứng (Coleoptera) thuộc lớp sâu bọ (Insecta). Tên khoa học của họ loài côn trùng này là Coccinellidae.
Đặc điểm của Bọ cánh cứng bọ rùa
- Bọ cánh cứng bọ rùa có hình bán cầu, trông giống như rùa con, đường kính khoảng 5-6mm.
- Màu sắc: Thường có màu sặc sỡ như đỏ, cam, vàng với các đốm đen, nâu hoặc trắng trên mặt lưng của cánh.
- Kích thước: Nhỏ, chỉ từ 0,1 – 1cm tùy loài.
- Đặc điểm khác:
- Có đầu nhỏ, thường có hai vệt màu trắng và hai râu cách xa nhau.
- Con đực thường nhỏ hơn con cái.
- Có bộ cánh cứng bảo vệ cơ thể.
- Có thể tiết ra một chất độc màu vàng khi bị đe dọa.
Phân loại:
Có hơn 6.000 loài bọ rùa khác nhau trên toàn thế giới, chúng phân bố rộng khắp, đặc biệt phong phú ở vùng nhiệt đới. Một số loài bọ rùa phổ biến ở Việt Nam như:
- Bọ rùa hai chấm (Coccinella septumpunctata)
- Bọ rùa lưng đen (Nephus bicolor)
- Bọ rùa nâu (Scymnus sp)
Vòng đời
Bọ cánh cứng bọ rùa trải qua vòng đời biến thái hoàn toàn gồm 4 giai đoạn: Trứng – Ấu trùng – Nhộng – Bọ trưởng thành. Từ giai đoạn trứng đến khi lột xác thành con trưởng thành mất thời gian khoảng 5-6 tuần.
Lợi ích từ loài bọ rùa
Bọ cánh cứng bọ rùa (bọ rùa) là loài côn trùng có nhiều lợi ích cho con người và môi trường. Dưới đây là một số lợi ích chính của bọ rùa:
1. Kiểm soát dịch hại:
- Bọ rùa là loài thiên địch của nhiều loại sâu hại cây trồng như rệp, rệp vừng, bọ trĩ, v.v.
- Chúng có thể ăn tới 50 con rệp mỗi ngày và ấu trùng của chúng có thể ăn tới 300 con rệp mỗi ngày.
- Nhờ khả năng tiêu diệt sâu hại hiệu quả, bọ rùa giúp giảm thiểu việc sử dụng thuốc trừ sâu hóa học, góp phần bảo vệ môi trường và sức khỏe con người.
2. Cân bằng hệ sinh thái:
- Bọ rùa đóng vai trò quan trọng trong việc cân bằng hệ sinh thái.
- Chúng giúp kiểm soát số lượng quần thể sâu hại, ngăn chặn sự bùng phát dịch bệnh và bảo vệ sự đa dạng sinh học.
3. Thụ phấn:
- Bọ rùa có thể đóng góp vào việc thụ phấn cho cây trồng trong quá trình kiếm ăn.
- Điều này giúp tăng năng suất cây trồng và cải thiện chất lượng sản phẩm.
Mặt hại của Bọ cánh cứng bọ rùa
Một số loài bọ cánh cứng bọ rùa cũng có thể gây ra một số tác hại nhất định, bao gồm:
1. Gây hại cho cây trồng:
- Một số loài bọ rùa thuộc phân họ Epilachninae, như bọ đậu Mexico (Epilachna varivestis), là loài gây hại cho cây trồng.
- Chúng ăn lá, hoa và trái của cây trồng, làm giảm năng suất và chất lượng sản phẩm.
- Bọ đậu Mexico có thể gây hại cho nhiều loại cây trồng khác nhau, bao gồm đậu, khoai tây, cà chua, bông, v.v.
2. Truyền bệnh:
- Một số loài bọ rùa có thể mang mầm bệnh và truyền bệnh cho cây trồng.
- Ví dụ, bọ rùa hai chấm (Coccinella septumpunctata) có thể truyền bệnh đốm lá do nấm Colletotrichum capsici cho cây ớt.
3. Gây dị ứng:
- Một số người có thể bị dị ứng khi tiếp xúc với bọ rùa.
- Dị ứng bọ rùa thường biểu hiện qua các triệu chứng như ngứa, đỏ da, nổi mề đay, sưng tấy, v.v.
4. Gây khó chịu:
- Một số loài bọ rùa có thể tiết ra chất độc màu vàng khi bị đe dọa.
- Chất độc này có thể gây ra cảm giác nóng rát và khó chịu trên da và mắt.
Biện pháp phòng ngừa
- Tạo môi trường sống cho các loài thiên địch của bọ cánh cứng bọ rùa:
- Trồng xen canh các loại cây có ích cho các loài thiên địch như hoa dã quỳ, hoa cúc, hoa hướng dương, v.v.
- Tạo nơi trú ẩn cho các loài thiên địch như tổ chim, tổ ong, v.v.
- Hạn chế sử dụng thuốc trừ sâu hóa học để bảo vệ thiên địch.
- Vệ sinh đồng ruộng:
- Thu dọn tàn dư thực vật sau khi thu hoạch.
- Cày bừa đất kỹ sau khi thu hoạch.
- Loại bỏ các loại cỏ dại trong vườn.
- Kiểm soát mật độ bọ rùa:
- Phát hiện và tiêu diệt bọ rùa gây hại kịp thời.
- Sử dụng các biện pháp phòng trừ sinh học để tiêu diệt bọ rùa gây hại như thuốc trừ sâu sinh học, bẫy pheromone, v.v.
