Bệnh Sốt Mò: Căn Bệnh “Giả Cúm” Dễ Bỏ Qua Và Những Biến Chứng

Bệnh sốt mò (tên tiếng Anh: Scrub Typhus) là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi khuẩn Orientia tsutsugamushi gây ra, lây sang người qua vết cắn của ấu trùng mò.

Nhiều người trưởng thành thường lầm tưởng đây chỉ là cơn sốt cảm cúm thông thường do triệu chứng không quá rầm rộ ban đầu. Tuy nhiên, sự chủ quan này chính là “dao hai lưỡi” dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như suy hô hấp, viêm màng não, thậm chí là tử vong nếu không được phát hiện kịp thời.

Nguyên nhân và con đường lây truyền bệnh sốt mò

Thủ phạm chính gây bệnh là ấu trùng mò (thuộc họ Trombiculidae).

• Môi trường sống: Mò thường ẩn nấp ở các bụi rậm, gò đất, bãi cỏ ven sông suối hoặc những nơi ẩm ướt, râm mát.

• Cách lây bệnh: Khi con người đi làm rẫy, đi dã ngoại hoặc phát quang bụi rậm, ấu trùng mò sẽ bám vào da và đốt. Vi khuẩn gây bệnh sẽ theo nước bọt của mò xâm nhập vào máu.

• Lưu ý: Bệnh không lây từ người sang người.

Dấu hiệu nhận biết bệnh sốt mò: Coi chừng nhầm với cảm cúm!

Thời gian ủ bệnh sốt mò thường từ 6 – 21 ngày. Các triệu chứng rất dễ gây nhầm lẫn:

Sốt cao đột ngột

Người bệnh thường sốt cao liên tục (38 – 40 độ C), kèm theo rét run, đau đầu dữ dội và đau mỏi cơ bắp. Đây là lý do 90% bệnh nhân tự ý mua thuốc hạ sốt, cảm cúm về uống nhưng không đỡ.

Vết loét đặc trưng (Dấu hiệu vàng)

Đây là “chìa khóa” để chẩn đoán sốt mò, nhưng lại thường nằm ở những vùng kín đáo, khó phát hiện như: nách, bẹn, vùng kín, quanh thắt lưng hoặc nếp gấp dưới ngực.

• Hình dạng: Vết loét hình bầu dục hoặc tròn.

• Đặc điểm: Không đau, không ngứa. Ban đầu là nốt phỏng nước, sau đó vỡ ra đóng vảy đen (giống tàn thuốc lá). Xung quanh vảy đen có gờ đỏ.

Các triệu chứng khác của bệnh sốt mò

• Sưng hạch bạch huyết (hạch to, đau) ở gần vết loét.

• Phát ban da (thường xuất hiện vào cuối tuần thứ nhất của bệnh).

• Da và mắt sung huyết (đỏ).

Tại sao bệnh sốt mò lại nguy hiểm nếu bỏ qua?

Nhiều người cho rằng chỉ là vết côn trùng cắn nhỏ xíu thì không đáng lo. Nhưng thực tế, vi khuẩn Rickettsia tấn công vào hệ thống mạch máu, gây tổn thương đa cơ quan.

Nếu không được điều trị bằng kháng sinh đặc hiệu sớm, bệnh có thể gây ra:

• Tim mạch: Viêm cơ tim, trụy tim mạch, sốc nhiễm khuẩn.

• Hô hấp: Viêm phổi nặng, suy hô hấp cấp (ARDS).

• Thần kinh: Viêm não, viêm màng não (gây lơ mơ, hôn mê, co giật).

• Gan thận: Viêm gan, suy thận cấp.

Tỷ lệ tử vong của bệnh sốt mò nếu không điều trị có thể lên tới 30%.

Ai là người dễ mắc bệnh sốt mò nhất?

Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến nhất ở người trưởng thành trong độ tuổi lao động, đặc biệt là:

• Nông dân, người làm lâm nghiệp, kiểm lâm.

• Bộ đội hành quân, diễn tập.

• Người hay đi du lịch sinh thái, cắm trại (camping), leo núi (trekking).

Cách phòng ngừa và xử lý

Hiện nay chưa có vắc-xin phòng bệnh sốt mò. Cách tốt nhất là phòng tránh bị ấu trùng mò đốt:

Biện pháp bảo vệ

1. Trang phục: Khi đi vào vùng cây cối rậm rạp, cần mặc quần áo dài tay, chít gấu quần/ống tay, đi ủng hoặc giày cao cổ.

2. Tránh nằm đất: Không nằm trực tiếp lên bãi cỏ, đất ẩm. Nên nằm trên võng hoặc tấm bạt cao.

3. Vệ sinh: Phát quang bụi rậm quanh nhà. Tắm rửa sạch sẽ và thay quần áo ngay sau khi đi rừng, làm rẫy về.

4. Hóa chất: Có thể bôi kem chống côn trùng lên các vùng da hở.

Khi nào cần đi viện?

Nếu bạn bị sốt cao kéo dài không rõ nguyên nhân, đặc biệt là sau khi đi du lịch hoặc làm việc ở vùng cây cối rậm rạp, hãy kiểm tra kỹ cơ thể xem có vết loét vảy đen nào không. Đến ngay cơ sở y tế và thông báo lịch sử di chuyển cho bác sĩ để được chẩn đoán chính xác.

Kết luận: Sốt mò tuy là bệnh lý nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể chữa khỏi nếu được phát hiện sớm. Đừng chủ quan với những cơn sốt “giả cúm” và hãy cảnh giác với những vết đốt lạ trên cơ thể.

Bài viết tham khảo về bệnh Sốt mò